طبق بررسی‌ها آمار از هر 100000 نفر حدود 61 نفر دچار پارگی حاد مینیسک می‌شوند. پارگی مینیسک زانو در افراد مسن شایع‌تر است. 60 درصد از جمعیت بالای 65 سال احتمالاً دارای نوعی پارگی دژنراتیو مینیسک هستند. فیزیوتراپی افق روشن با استفاده از جدترین روش‌ها مینیسک زانو را درمان می‌کند. در این مقاله قصد داریم به سوال های مینیسک زانو چیه؟ و آیا مینیسک زانو درمان دارد؟ پاسخ دهیم. پس از شما دعوت می‌کنیم تا پایان مقاله ما را همراهی کنید.
مینیسک زانو چیست؟
مفصل زانو علاوه بر غضروف مفصلی دارای مینیسک‌های داخلی و خارجی برای جذب بیشتر فشارهای وارده بر مفصل هستند. از دیگر عملکردهای مینیسک‌ها می‌توان به تعدیل حرکت غضروف‌های زانو روی یکدیگر رساندن مواد مغذی و روان‌کننده به دیگر نقاط داخل زانو و پایدار کننده مفصل زانو اشاره کرد.
مینیسک یا Medial meniscus در واقع یک بالشتک از جنس فیبرو کارتیلج است که بیشتر نقش ضربه‌گیر را در زانو ایفا می‌کند. مینیسک زانو دقیقاً کجاست؟ دو مینیسک داخلی به شکل (C) و مینیسک خارجی به شکل (O) به طبق‌های تیبیا (سر استخوان ساق پا) اتصال دارند. هر دو مینیسک به دو شاخه‌ی قدامی و خلفی می‌توانند طبقه‌بندی شوند. مینیسک خارجی نسبت به داخلی اتصالات کمتر و تحرک بیشتری دارد در نتیجه آسیب کمتری نسبت به مینیسک داخلی خواهد داشت.
مینیسک داخلی به دلیل نقش بیشتری که در ثبات و پایداری و جذب بیشتر فشار در مفصل دارد از اهمیت بالاتری برخوردار است. آسیب به مینیسک‌ها به‌خصوص در ورزشکاران با ورزش‌های پر برخورد بسیار شایع است. البته شیوع آن در افراد معمولی نیز بسیار است.
انواع پارگی مینیسک زانو
مینیسک‌ها ممکن است به شکل طولی، عرضی، مانند دسته سطل، زبانه‌ای، شاخه‌ای یا ترکیبی از چند مدل پاره شوند. احتمال پارگی مینیسک زانو خلفی بیشتر از قدامی است. به دلیل اینکه قسمت خلفی مینیسک ممکن است بین کندیل استخوان ران و پلاتو تیبیا گیر کند و پاره شود. پارگی‌های طولی باعث می‌شود که مینیسک به قسمت داخلی و خارجی تقسیم شود که تحت فشار کندیل‌های استخوان ران می‌تواند باز شود و حالت دسته‌ی سطلی به خود بگیرد. این وضعیت باعث قفل شدن مفصل زانو حین حرکت می‌شود. پارگی‌های عرضی یا مایل که بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود معمولاً منجر به قفل شدن زانو نمی‌شود.
پارگی طولی مینیسک زانو
برای تشخیص پارگی طولی مینیسک زانو نیاز به MRI است. این نوع پارگی از قسمت‌های پشتی شروع شده و تا قسمت‌های قدامی یا جلوی مینیسک ادامه پیدا می‌کند. برای درمان پارگی طولی نیازی به عمل جراحی نیست.
پارگی شعاعی مینیسک زانو
شایع‌ترین پارگی مینیسک مدل شعاعی است که در قسمت بدون رگ اتفاق می‌افتد به همین دلیل خون رسانی زیادی ندارد. در نتیجه این قسمت از مینیسک توانایی ترمیم را به صورت خود به خود ندارد.
پارگی افقی مینیسک زانو
اگر پارگی مینیسک در زانو اتفاق افتاد باید عمل جراحی برای اتصال بافت‌ها در مینیسک انجام شود. اگر محل پارگی خون رسانی خوبی داشته باشد روند عمل جراحی و درمان سریع‌تر پیش خواهد رفت.
پارگی دسته سطلی مینیسک زانو
پارگی دسته سطلی یا کشکک به ندرت رخ می‌دهد. این پارگی باعث قفل شدن زانو می‌شود. به همین دلیل باید تکه‌ای که زانو را قفل می‌کند با عمل جراحی از مینسیک زانو خارج شود.
پارگی منقاری مینیسک زانو
پارگی مایل یا منقاری جزو بد فرم ترین پارگی‌های مینیسک زانو هستند. معمولا درمان این نوع پارگی کار سخت و دشواری است.
پارگی ترکیبی یا پیچیده منیسیک زانو
به مجموعه از پارگی‌های شعاعی و افقی، پارگی مینیسک ترکیبی گفته می‌شود. در این ناحیه توانایی ترمیم بسیار سخت است. به همین دلیل بهتر است قسمت آسیب دیده از مفصل زانو برداشته شود.
علائم پارگی مینیسک زانو
- درد و التهاب در زانو و حساسیت به لمس
- ورم قابل رویت
- سخت بودن خم و راست شدن زانو
- قفل شدن زانو
- صدا دادن زانو
- شنیدن صدا و درد در شرایط آسیب به مفصل
- ضعیف شدن عضلات چهارسر ران
دلایل پارگی و آسیب به مینیسک
- تغییر جهت ناگهانی در حالت ایستاده یا راه رفتن
- فرود آمدن با شدت بعد از پرش
- افزایش سن و ضعیف شدن و آسیب‌پذیر شدن مینیسک
- تشخیص پارگی و آسیب مینیسک
تست تشخیص پارگی مینیسک زانو
تست‌های تشخیصی می‌تواند به تشخیص آسیب وارده بسیار کمک کند زیرا که بعضی از علائم بیمار با سایر اختلالاتی که ممکن است در زانو رخ دهد هم‌پوشانی خواهد داشت. بنابراین ارزیابی دقیق بالینی می‌تواند باعث تشخیص قطعی مشکل حتی بدون گرفتن MRI و دیگر آزمایشات تشخیص شود. تست‌هایی مانند Mc Murray، Apley، Ege و Steinman می‌تواند در تشخیص عارضه از بیمار گرفته شود. علاوه بر این، بیماران معمولاً حساسیت به لمس در ناحیه خط مفصلی خواهند داشت. از آزمایشات تشخیصی دیگری مانند MRI، CTS (سی‌تی‌اسکن)، آرتروگرافی توموگرافی کامپیوتری نیز استفاده می‌شود. MRI می‌تواند به تشخیص درجه و میزان پارگی و آسیب کمک نماید.
درمان مینیسک پارگی زانو
انتخاب نوع درمان بستگی به شدت و محل آسیب، سن بیمار، شرایط زندگی بیمار و شغل او خواهد داشت. به دلیل اینکه تغذیه داخل مفصلی خیلی سخت‌تر از قسمت‌های دیگر بدن (که دارای خون‌رسانی خوبی هستند) است ترمیم بافت آسیب دیده به مدت زمان طولانی‌تری احتیاج خواهد داشت. اگر مقدار پارگی جزئی باشد می‌تواند با استفاده از داروهای ضد التهاب، گرما و سرما درمانی و انجام فیزیوتراپی با استفاده از مگنت درمانی، الکترو تراپی، لیزر تراپی، الکترو تراپی و الکترو اکوپانچر ترمیم شود. فیزیوتراپی می‌تواند با انجام خدماتی که به تغذیه بافت و افزایش خون‌رسانی اطراف ناحیه کمک نماید. در نتیجه سرعت بهبود بافت را افزایش دهد.
تزریق پلاک PRP
درمان‌های دیگری غیر از جراحی هستند که به ترمیم نسبی بافت آسیب‌دیده کمک می‌کند مانند استفاده از سلول‌های بنیادی و تزریق پلاسمای نخستی از پلاکت (PRP) که باعث احیای سلول‌های آسیب‌دیده مینیسک می‌شوند. البته انجام این کار بستگی به شدت آسیب و پارگی خواهد داشت. در صورتی که پارگی جزئی و قابل ترمیم بدون جراحی باشد می‌توان از این روش استفاده نمود. اگر پارگی در مرحله‌ای باشد که با درمان‌های غیرتهاجمی و کانسرواتیو بهبودی امکان‌پذیر نباشد، جراحی صورت می‌پذیرد. جراحی با توجه به نوع پارگی و میزان آن، سن بیمار فعالیت‌های او و.. می‌تواند به روش‌های متفاوتی انجام شود. امروزه از روش آرتروسکوپی به‌جای جراحی باز زانو استفاده می‌شود که گاهی لازم به ترمیم مینیسک پاره شده یا استخراج آن از زانو می‌باشد.
همچنین با انجام تمرین‌درمانی اختصاصی در این بیماران باعث افزایش قدرت عضلات ثبات دهنده زانو شده که با این کار فشار از روی مفصل کاهش یافته و از بروز مجدد آسیب جلوگیری می‌شود. همچنین با تمرین‌های تعادلی حس عمقی مفصل افزایش می‌یابد و فرد زودتر آماده بازگشت به زندگی قبلی یا ورزش حرفه‌ای خود خواهد بود. لازم به ذکر است اگر نیاز به عمل جراحی و ترمیم یا برداشتن مینیسک آسیب‌دیده باشد، می‌بایست قبل از جراحی بیمار به فیزیوتراپی ارجاع داده شود تا آمادگی لازم قبل از جراحی را کسب نماید و پس از عمل سریع‌تر به حالت قبل از آسیب بازگردد.
فیزیوتراپی پارگی مینیسک زانو پس از جراحی
پس از انجام عمل جراحی، لازم است یک‌سری مراقبت و اقدامات در زمینه بهبود و توانبخشی بیمار انجام پذیرد. در صورت اقدامات حفاظتی ممکن است عمل موفقیت‌آمیز باشد و منجر به پارگی مجدد مینیسک نشود. لازم است که در ابتدای توانبخشی پس از جراحی، وزن اندازی روی زانوی آسیب‌دیده به مدت 2 تا 3 ماه صورت نگیرد و بریس‌هایی که توسط پزشک تجویز می‌شود روی مفصل بسته شود تا از حرکات ناگهانی و آسیب به زانو جلوگیری شود.
پس از عمل جراحی بیمار به مرکز فیزیوتراپی ارجاع داده خواهد شد افق روشن، بهترین کلینیک فیزیوتراپی سعادت آباد تهران، با استفاده از مگنت درمانی، الکترو تراپی، لیزر تراپی، الکترو تراپی و الکترو اکوپانچر به بیمار برای افزایش دامنه حرکتی زانو، تقویت عضلات، کمک به تسریع ترمیم و بازگشت سریع‌تر به فعالیت‌های قبل از آسیب کمک می‌کند. به دلیل عدم وزن اندازی پس‌از عمل جراحی، توانبخشی زانو مدت زمان بیشتری نسبت به توانبخشی پس از عمل ترمیم رباط زانو طول می‌کشد و معمولاً بعد از 3 تا 4 ماه بیمار مجاز است به شرط تقویت قدرت عضلات به ورزش بازگردد. انجام آب درمانی پس از وزن اندازی توسط فیزیوتراپیست توصیه خواهد شد که باعث افزایش سرعت بهبود بیمار می‌شود.
همچنین با انجام تمرین‌درمانی اختصاصی در این بیماران باعث افزایش قدرت عضلات ثبات دهنده زانو شده که با این کار فشار از روی مفصل کاهش یافته و از بروز مجدد آسیب جلوگیری می‌شود. همچنین با تمرین‌های تعادلی حس عمقی مفصل افزایش می‌یابد و فرد زودتر آماده بازگشت به زندگی قبلی یا ورزش حرفه‌ای خود خواهد بود. لازم به ذکر است اگر نیاز به عمل جراحی و ترمیم یا برداشتن مینیسک آسیب‌دیده باشد، می‌بایست قبل از جراحی بیمار به فیزیوتراپی ارجاع داده شود تا آمادگی لازم قبل از جراحی را کسب نماید و پس از عمل سریع‌تر به حالت قبل از آسیب بازگردد.
درمان خانگی مینیسک زانو
برخی از افراد قبل از مراجعه به پزشک درمان خانگی مینیسک زانو را ترجیح می‌دهند. برای درمان خانگی می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد.
- استراحت و کاهش فعالیت‌های سنگین در شبانه روز
- استفاده از کمپرس یخ برای کاهش درد و الهتاب زانو
- پوشیدن بانداژهای فشاری برای کاهش درد و ورم زانو
- انجام ورزش‌های کشششی و تقویتی زیر نظر پزشک یا فیزیوتراپیست
- مصرف داروهای مسکن با تجویز پزشک
- دویدن، پریدن و بالا رفتن از پله زیاد ممنوع
آیا پیاده روی برای پارگی مینیسک زانو ضرر دارد؟
اگر پارگی مینیسک حاد باشد که فرد با پیاده روی درد و فشاری بسیاری را تحمل کند، تا زمان بهبودی کامل نباید پیاده روی کند. اما اگر پارگی حاد نباشد راه رفتن در صورتی که به فرد فشار نیاورد برای تقویت ماهیچه‌ها مفید است.
آیا پارگی مینیسک زانو ترمیم می‌شود؟
اگر پارگی سطحی باشد خود به خود ترمیم می‌شود. اما اگر پارگی از نوع افقی، سطلی، منقاری و ترکیبی باشد برای درمان نیاز به عمل جراحی آرتروسکوپی است.
برای پارگی مینیسک زانو چی بخوریم؟
برای تقویت ماهیچه‌ها و استخوان‌های پا می‌توانید لیست زیر را در برنامه غذایی خود استفاده کنید.
- استفاده از لبنیات مانند شیر و ماست
- جذب ویتامین C با مصرف میوه‌ها و سبزیجات از جمله پرتقال، نارنگی، توت و توت فرنگی
- جذب ویتامین D از طریق مصرف ماهی‌های پرچرب، روغن جگر ماهی، زرده تخم مرغ و جوانه گندم
- جذب مواد پروتئینی با مصرف گوشت لخم، گوشت کم چرب (مرغ) ماهی قزل آلا، کرده گردو و بادام زمینی
روغن برای پارگی مینیسک زانو
استفاده از روغن یکی از روش‌های مهم درمان خانگی مینیسک زانو به شمار می‌رود. پارگی مینیسک با تورم و التهاب همراه است به همین دلیل روغن درمانی به کاهش التهاب و درد در ناحیه زانو کمک می‌کند. این دسته از روغن‌ها عبارتنداز:
- روغن وینترگرین (کاهش تورم پارگی مینیسک زانو)
- روغن هلی کریسوم (افزایش گردش خون و ضد التهاب)
- روغن مریم گلی (کاهش اسپاسم و دردهای عضلانی)
- روغن درخت عرعر (رفع التهاب بر اثر پارگی مینیسک زانو)
- روغن برگاموت (کاهش التهاب زانو)
- روغن سیاه دانه (مسکن طبیعی)
- روغن دارچین (افزایش گردش خون و کاهش درد مفاصل)
- روغن کندر (مسکن و کاهش التهاب مفاصل)
- روغن کرچک (کاهش التهاب زانو)
- روغن آووکادو (کاهش درد مفاصل)
- روغن زیتون (تسکین درد و ضد التهاب)
- روغن زنجبیل (کاهش درد و الهتاب)
- روغن خراطین (سلامت استخوان و ضد التهاب)
- روغن نعناع (کاهش درد و تورم زانو)
- روغن آرنیکا (کاهش درد و ضد التهاب غیر استروئیدی)
طول درمان پارگی مینیسک زانو چقدر است؟
طول درمان پارگی مینیسک زانو بستگی به شرایط جسمی فرد و محل پارگی دارد. اما معمولاً طول درمان بین 4 الی 8 هفته است.
دوران نقاهت عمل مینیسک زانو چقدر است؟
دوران نقاهت عمل مینیسک زانو بین 4 الی 6 هفته است. به شرط آن که پس از عمل جراحی مراقبت‌های لازم انجام شود.
مینیسک زانو چگونه پاره می‌شود؟
در اثر ضربه مستقیم، چرخش ناگهانی و فشار روی زانو، مینیسک پاره می‌شود. به ورزشکاران پیشنهاد می‌کنیم حتماً حواسشان به حرکات ناگهانی و چرخشی پا باشد.
تست پارگی مینیسک زانو چگونه انجام می‌شود؟
یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای تشخیص پارگی مینسیک زانو تست مک‌موری (McMurray test) است. در این تست پزشک زانو را خم و صاف کرده و می‌چرخاند. اگر مینیسک پاره شده باشد زانو صدا می‌دهد و مفصل‌ها بهم دیگر کوبیده می‌شود. در این صورت احتمال پارگی زیاد است.
پارگی مینیسک زانو چه عوارضی دارد؟
این نوع پارگی دامنه حر کتی فرد را به شدت کاهش می‌دهد. زیرا فرد نمی‌تواند زانوی خود را صاف و خم کند. همچنین درد، ورم، کشیدگی و سفتی عضلات پا را نیز تجربه می‌کند. انجام حرکات ناگهانی در ورزش‌هایی مثل بسکتبال و والیبال باعث پارگی مینیسک می‌شود.
درمان مینیسک زانو در فیزیوتراپی افق روشن
گاهی اوقات بر اثر ضربه مستقیم و شدید مینیسک زانو پاره می‌شود. همچنین با افزایش سن نیز برخی افراد این عارضه را تجربه می‌کنند. روش‌های مختلفی برای درمان وجود دارد. اما یکی از سریع‌ترین راه‌های درمانی استفاده از روش‌های فیزیوتراپی است. افق روشن، فیزیوتراپی خوب در سعادت آباد تهران است که با استفاده از مجهزترین دستگاه‌ها و تمرین درمانی به درمان پارگی مینیسک زانو کمک می‌کند. برای رزرو نوبت می‌توانید با شماره 02188686800 تماس بگیرید. همچنین می‌توانید سوالات خود را با متخصصین فیزیوتراپی افق روشن در میان بگذارید. زیرا در اولین فرصت پاسخگو خواهند بود.
