شکستگی در مفصل زانو ممکن است در سر استخوان ران (فمور)، انتهای فوقانی درشتنی (تیبیا) و یا کشکک (پتلا) رخ دهد و ممکن است ترکیبی از شکستگی آنها باهم باشد. شکستگی بر حسب شدت آسیب دیدگی میتواند به چند مدل تقسیم شود. از جمله:
- شکستگی ثابت زانو: که در آن جابهجایی استخوان رخ نمیدهد و بسیار سریعتر بهبود مییابد.
- شکستگی غیر ثابت زانو: در این نوع، جابهجایی استخوان شکسته دیده میشود که نشان میدهد آسیبدیدگی شدید است.
- شکستگی خرد شده: استخوان به چند تکه خرد میشود.
- شکستگی باز: استخوان شکسته از پوست بیرون میزند
دلایل ایجاد شکستگی زانو
- تصادفات
- سقوط از ارتفاع یا افتادن
- ضربه و برخورد با جسم سنگین
- آسیبهای مربوط به ورزش
علائم شکستگی زانو
- درد و تورم شدید در اطراف زانو
- عدم توانایی تحمل وزن وناتوانی در راه رفتن
- کبودی
- عدم توانایی در حرکت دادن و خم کردن زانو
- حساسیت شدید به لمس
- اختلال حسی و حرکتی در صورت آسیب اعصاب عبور کرده از زانو
- تغییر شکل زانو (در موارد شدید شکستگی از زیر پوست قابل حس است)
تشخیص شکستگی زانو
شکستگی از موارد اورژانسی است که باید سریعا بیمار را به اورژانس منتقل کرد. با انجام عکس رادیوگرافی میتوان شکستگی استخوانهای زانو را تشخیص داد. برای تشخیص آسیب بافتهای نرم اطراف و آسیب رباط و مینیسکها لازم است MRI یا CT Scan گرفته شود. همچنین آنژیوگرافی جهت مشخص شدن آسیب به عروق ممکن است انجام شود.
درمان شکستگی زانو
بسته به نوع شکستگی درمان اولیه به دو صورت جراحی و غیرجراحی انجام میشود. در شکستگیهای ثابت از درمان غیر جراحی استفاده میشود و معمولا زانو به مدت 4 تا 8 هفته در گچ میماند اما در مواردی که استخوان شکسته جابهجا شود نیاز به عمل جراحی و جااندازی استخوان شکسته میباشد. گاهی ممکن است بدون جراحی پزشک بتواند استخوان جابهجا شده را در جای خود قرار دهد. گاهی نیز نیاز است علاوه بر جراحی باز و جا اندازی استخوان تکههای جدا شده به وسیلهی پیچ و پلاک کنار هم نگه داشته شوند و پس از آن به وسیلهی آتل یا گچ فیکس میشود. اگر شکستگی از نوع باز بوده باشد، نیاز است پزشک پس از جا اندازی استخوان جابهجا شده آن را به وسیلهی فیکساتورخارجی ثابت نگه دارد. در طی دوره ای که پزشک توصیه به بیحرکتی زانو نموده، به هیچ وجه نباید زانو را حرکت داد زیرا باعث دیر جوش خودن و بد جوش خوردن استخوان میشود.
بهتر است برای تسریع بهبود موادی که غنی از ویتامین D و کلسیم هستند بیشتر مصرف شود. کشیدن سیگار در مدت درمان باعث کند شدن سرعت ترمیم خواهد شد. همچنین در صورت اجازهی پزشک میتوان ورزشهایی انجام داد که بدون فشارآوردن به زانوی آسیبدیده باشد.
پس از اتمام دورهی بیحرکتی، عوارض بعد از باز کدن گچ و یا آتل به شکل خشکی مفصل، ضعف عضلات، عدم توانایی وزن اندازی و راه رفتن، کاهش تعادل و لنگیدن و… پدیدار میشود.
جهت توانبخشی پس از شکستگی زانو، پزشک بیمار را به مرکز فیزیوتراپی ارجاع میدهد. فیزیوتراپیست ماهر پس از شناسایی مشکلات بیمار روش دمانی را با هدف بازگشت سریعتر بیمار به فعالیتهای قبلی خود شروع میکند. ازجمله خدماتی که بیشتر انجام میشود میتوان به الکتروتراپی، لیزر (پرتوان و کمتوان)، مگنت، تکار، درمان دستی و ماساژ و تمریندرمانی اشاره کرد. همچنین فیزیوتراپیست تمریناتی برای منزل و آبدرمانی به بیمار آموزش میدهد که به بهبود سریعتر بیمار کمک مینماید.