آرتروز هیپ
به تخریب غضروف مفصلی روی سر استخوان در ناحیه‌ی مفصل آرتروز هیپ گفته می‌شود مفصل هیپ یا ران از کاسه‌ای در استخوان لگن و گوی در سر استخوان را (فمور) تشکیل شده است در واثع این مفصل از نوع گوی و کاسه‌ای می‌باشد و باعث حرکت اندام تحتانی به همه‌ی جهات خواهد شد. عوامل مختلفی می‌تواند سبب فشار و آسیب لایه‌ی غضروفی مفصل شده و التهاب ایجاد کنند. در نتیجه‌ی این فرایند بیمار درد و خشکی مفصلی در مفصل هیپ احساس می‌کند که در راه رفتن و ایستادن مشکل بیشتر نمود پیدا می‌کند. آرتروز هیپ در زنان 10 درصد بیشتر از مردان شیوع دارد.
دلایل بروز آرتروز هیپ
- سابقه‌ی ضربه یا آسیب به مفصل هیپ مانند شکستگی مفصل هیپ یا پارگی لیبروم
- ژنتیک
- بالا رفتن سن (احتمال آرتروز هیپ در افراد بالای 60 سال بیشتر است)
- چاقی
- وزن کم در زمان تولد و تولد نوزاد زودرس می‌تواند احتمال ابتلا به آرتروز هیپ را افزایش دهد. این مورد ممکن است همراه ناهنجاری‌هایی در مفصل ران باشد که سبب افزایش فشار روی مفصل می‌شود و مفصل به سمت تخریب پیش برود.
- اختلالات و ناهنجاری‌های مفصل هیپ مانند دیسپلازی لگن، گیر افتادگی مفصل ران، دررفتگی مادرزادی لگن
- سابقه‌ی انجام فعالیت‌های شدید جسمانی بیشتر در ورزشکارانی که چندین سال سابقه‌ی فعالیت‌های سنگین ورزشی داشته‌اند یا افرادی با شغل‌های یدی.
علائم آرتروز مفصل هیپ
- درد در مفصل ران که به کشاله ران، باسن و حتی به ساق پا نیز منتشر می‌شود.
- خشکس مفصلی به خصوص صبح‌ها
- درد با فعالیت و راه رفتن افزایش می‌یابد
- کاهش دامنه‌ی حرکتی مفصل
- لنگیدن حین راه رفتن
- قفل کردن مفصل ران حین حرکت
- شنیدن صدای تق تق و یا احساس ساییدگی در مفصل حین حرکت
- کاهش توانایی فرد و احساس ناراحتی در بالا و پایین رفتن از پله و یا پیاده شدن از ماشین
تشخیص آرتروز مفصل هیپ
پزشک علاوه بر پرسیدن سوال‌هایی در مورد محل و نوع درد و همچنین فعالیت‌های تشدید کننده درد، نحوه‌ی راه رفتن بیمار را بررسی می‌نماید، لنگیدن بیمار و اظهار درد در مفصل ران نشانه‌ای از وجود مشکل در این ناحیه می‌باشد. پزشک جهت تشخیص دقیق علت مشکل و افتراق آن با علائم دیسک کمر درخواست عکس X_Ray از مفصل هیپ و MRI از ناحیه لگن می‌نماید زیرا علائم بیرون زدگی دیسک و تحت فشار بودن ریشه‌های عصبی در ناحیه کمر بسیار شبیه به آرتروز مفصل هیپ است. MRI و یا سی تی اسکن ناحیه لگن و هیپ در صورتی که در عکس رادیوگرافی X-Ray نشانه از تخریب غضروف مفصلی نباشد، انجام می‌شود تا آسیب‌های احتمالی به بافت نرم اطراف نیز مورد بررسی قرار گیرد. اگر احتمال وجود آرتروز التهابی وجود داشته باشد، آزمایش خون میزان التهاب و یا آنتی بادی‌هایی که نشان دهنده‌ی وجود بیماری خود ایمنی مانند روماتیسم مفصلی یا لوپوس است را مشخص می‌نماید.
درمان آرتروز مفصل هیپ
اگر سابقه‌ی خانوادگی آرتروز هیپ را دارید می‌توانید با رعالیت نکاتی از ابتلا به آن جلوگیری نمایید. کاهش دادن وزن و تقویت عضلات اطراف مفصل ران، رفتن به استخر و انجام تمرینات در آب و اجتناب از فعالیت‌هایی که باعث فشار بیش از حد به مفصل هیپ می‌شوند از جمله اقداماتی است که از این عارضه پیشگیری می‌نمایدو در صورت ابتلا به علائمی که نشان دهنده‌ی آرتروز هیپ هستند بهتر است سریع درمان را شروع نمایید زیرا آرتروز درمان قطعی ندارد اما قابل کنترل و پیشگیری است. پس هرچه زود‌تر به فکر بهبود آن باشید نتیجه‌ی بهتری کسب می‌نمایید .
از جمله اقدامات صورت گرفته در این بیماری عبارت است از:
- استفاده از دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی جهت کاهش درد و التهاب مانند بروفن
- استفاده از دارو‌های موثر در درمان آروترو روماتوئید و لوپوس در صورت احتمال وجود این بیماری‌ها
- در صورت ناتوانی شدید در عملکرد و راه رفتن، استفاده از عصا یا واکر جهت کاهش کاهش فشاز مضاعف ازروی مفصل توصیه می‌شود، همچنین استفاده از وسایل کمکی خطر افتادن را کاهش می‌دهد.
- فیزیوتراپی: از جمله درمان‌های غیر تهاجمی و بسیار تاثیر‌گذار در رفع علائم و محدودیت‌های بیمار می‌باشد.فیزیوتراپیست با توجه به میزان درد و التهاب محدودیت دامنه‌ی حرکتی فرد و ضعف عضلات برنامه درمانی مناسب بیمار را اجرا خواهد کرد. اقداماتی از قبیل منوال تراپی (درمان‌های دستی)، تمرین درمانی، تکار تراپی، اولتراسوند، الکتروترپی، لیزر درمانی، Dry Needling و … جهت کاهش درد و التهاب و خشکی مفصلی و بهبود عملکرد مفصل ممکن است انجام شود فیزیوتراپیست نحوه‌ی صحیح استفاده از وسایل کمکی و انجام فعالیت‌های روزمره بدون اعمال فشار روی مفصل آسیب دیده را درست به بیمار آموزش می‌دهد.
- ورزش صحیح و با شدت مناسب می‌تواند به کم شدن علائم و رفع محدودیت‌ها کمک کننده باشد، اما اگر ورزش‌های مناسب این عارضه انجام نشود، ممکن است اثر معکوسی در روند بهبود آرتروز داشته باشد.
- آب درمانی: آب درمانی به دلیل خاصیت تشکیل دهنده آب و اینکه بیمار در آب می‌تواند تمرین ها را راحت‌تر انجام دهد، خیلی مفید می‌باشد و بهتر است بیماران مبتلا به آرتروز مفصل ران حداقل هفته‌ای دو بار تمرینات مناسب این مشکل را در آب انجام دهند.
- تزریق کورتون: از جمله اقداماتی است که اگر علائم با درمان‌های غیر تهاجمی کاهش نیافت، توسط پزشک انجام می‌شود.
- جراحی تعویض مفصل هیپ در موارد شدید و در صورت ماندن علائم و ناتوانی بیمار در انجام فعالیت‌های روزمره می‌تواند گزینه‌ای برای از بین رفتن مشکلات بیمار باشد، در افرادی با پوکی شدید استخوانی، عمل جراحی تعویض مفصل ران ممکن است موفقیت آمیز نباشد.
