بروز برخی از بیماریها میتواند بسیاری از فعالیتهای روزمره انسان را تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال افرادی که با تنگی کانال نخاعی دست و پنجه نرم میکنند با کاهش دامنه حرکتی ستون فقرات مواجه میشوند. این دسته از افراد به دلیل ضعف شدید عضلانی توانایی انجام برخی از فعالیتهای ساده و حمل اجسام را ندارند. از دیگر علائم تنگی کانال نخاعی میتوان به بی حسی و گزگز، درد سیاتیک، بی اختیاری ادرار، مدفوع و مشکلات حرکتی اشاره کرد. برای درمان تنگی کانال نخاع همیشه هم نیاز به عمل جراحی نیست. زیرا با استفاده از روشهای فیزیوتراپی میتوان به بهبود این بیماری کمک کرد.
فیزیوتراپی افق روشن در سعادت آباد تهران با کمک متخصصین خود، جدیدترین دستگاهها و تکنیکهای پزشکی خدمات درمانی تنگی کانال نخاع را ارائه میدهد. برای مشاوره رایگان میتوانید با کارشناسان این مجموعه در ارتباط باشید. در ادامه مقاله میخواهیم علت تنگی کانال نخاع و روشهای درمان آن را مورد بررسی قرار دهیم. پس از شما دعوت میکنیم تا پایان مقاله ما را همراهی کنید.
تنگی کانال نخاعی چیست؟
تنگی کانال نخاعی یکی از مهمترین مشکلات سیستم عصبی و ستون فقرات است که روی کیفیت زندگی افراد تاثیر منفی میگذارد. در واقع تنگی کانال نخاعی یا Spinal Canal Stenosis فضایی است که داخل کانال نخاعی یا محل عبور ریشههای عصبی در ستون فقرات تنگ میشود و باعث فشار بر نخاع و اعصاب میگردد. این فشار میتواند باعث بروز علائمی مانند درد، ضعف عضلانی، بیحسی یا گزگز در ناحیه کمر، گردن، پاها یا اندامها شود.
تنگی کانال نخاعی بیشتر در افراد مسن و 50 سال به بالا دیده میشود و اغلب به دلیل تغییرات ناشی از پیری مانند تخریب دیسکها، رشد غیر طبیعی بافت استخوانی، و ضخیم شدن لیگامانها است. البته این عارضه میتواند افراد جوان را نیز مورد تهدید قرار دهد اما با رعایت برخی از مسائل در زندگی روزمره میتوان از این بیماری جلوگیری کرد.
انواع تنگی کانال نخاعی
این بیماری معمولاً دو ناحیه از ستون فقرات شما را از جمله گردن (تنگی کانال گردنی) و پایین کمر (تنگی کانال کمری) تحت تأثیر قرار میدهد.
تنگی کانال نخاعی گردن
ستون فقرات گردنی از هفت مهره با نامهای C1 تا C7 در گردن تشکیل شده است. تنگی کانال نخاعی (Cervical Spinal Stenosis) در ناحیه گردن اتفاق میافتد و میتواند باعث فشار بر نخاع و اعصاب گردنی شود. از علائم مهم این عارضه میتوان به درد گردن، بیحسی، ضعف یا گزگز در بازوها و دستها، و گاهی مشکلات حرکتی و تعادلی اشاره کرد. در موارد شدید، ممکن است به مشکلاتی مانند ضعف کلی اندامهای تحتانی و عدم تعادل در راه رفتن منجر شود.
تنگی کانال نخاعی کمری
ستون فقرات کمری از پنج استخوان یا مهره در قسمت پایین کمر به نامهای L1 تا L5 تشکیل شده است که بزرگترین مهرههای ستون فقرات به شمار میرود. به این ترتیب تنگی کانال نخاعی کمری (Lumbar Spinal Stenosis) در قسمت پایینی کمر اتفاق میافتد و شایعترین نوع تنگی کانال نخاعی محسوب میشود. از علائم رایج آن میتوان به درد کمر، ضعف یا بیحسی در پاها، و در موارد شدیدتر، مشکلاتی مانند سندرم دم اسب اشاره کرد که میتواند منجر به بیاختیاری ادرار، مدفوع و درد شدید در ناحیه پایین کمر شود.
تنگی کانال مرکزی و جانبی
در برخی موارد، تنگی میتواند به صورت مرکزی (در خود کانال نخاعی اصلی) یا جانبی (در مسیر ریشههای عصبی که از کانال خارج میشوند) باشد. این تقسیمبندی کمک میکند تا پزشکان بتوانند دقیقتر تشخیص دهند و در آخر روش درمانی مناسبی انتخاب کنند.
علائم تنگی کانال نخاع
علائم تنگی کانال نخاعی در هر فرد با توجه به شدت، سن، شرایط جسمی و محل وقوع آن در ستون فقرات متفاوت است. این علائم در زنان و مردان تقریباً مشابه است. اما در ادامه میخواهیم علائم این عارضه را در ناحیه گردن، کمر و عمومی مورد بررسی قرار دهیم.
تنگی کانال نخاع گردن
- درد گردن در قسمت شانهها و بازوها
- بیحسی یا گزگز به ویژه در بازوها و دستها
- ضعف عضلانی برای انجام کارهای ساده و حمل اشیاء
- مشکلات حرکتی و تعادلی هنگام راه رفتن
تنگی کانال نخاع کمر
- درد کمر موقع ایستادن یا راه رفتن در زمانهای طولانی
- بیحسی یا گزگز در پاها و گاهی در باسن.
- ضعف عضلانی در پاها هنگام حرکت
- شروع درد سیاتیک از قسمتهای پایین کمر تا امتداد پاها
- سندرم دم اسب و علائمی مانند بیاختیاری ادرار، مدفوع و ضعف شدید در پاها
علائم عمومی
- کاهش دامنه حرکتی در ستون فقرات
- احساس درد بیشتر با انجام فعالیتها و کاهش درد در زمانهای استراحت
- درد شکم
این علائم معمولاً به تدریج و با گذشت زمان تشدید میشوند، بنابراین تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتواند از بدتر شدن وضعیت جلوگیری کند.
علت تنگی کانال نخاع
دلایل مختلفی برای تنگی کانال نخاع وجود دارد. از مهمترین آن میتوان به بیماریهای ارتوپدی اشاره کرد. در ادامه به جزئیات بیشتری در مورد علت تنگی کانال نخاع میپردازیم تا درک عمیقتری از این بیماری فراهم شود.
لیز خوردگی مهره کمر
لیز خوردگی مهره کمر یا (Spondylolisthesis) اختلالی در ستون فقرات است که در آن یک مهره از جایگاه طبیعی خود به سمت جلو نسبت به مهره پایینی حرکت میکند. این بیماری در ناحیه کمر نسبت به بقیه نقاط شایعتر است. مهرههای درگیر در این عارضه اغلب بین L4-L5 یا L5-S1 است که بدون شک منجر به فشارهایی در اعصاب نخاعی میشود. از علائم مهم آن میتوان به دردهای مزمن کمر و بی حسی پاها اشاره کرد. این عارضه در اثر آسیبهای مادرزادی، تحلیل رفتگی به دلیل افزایش سن و فشارهای پیوسته به ستون فقرات است.
تغییرات ناشی از پیری
آرتروز ستون فقرات (استئوآرتریت) با افزایش سن، مفاصل ستون فقرات ممکن است دچار ساییدگی و فرسایش شوند. این موضوع میتواند منجر به رشد زوائد استخوانی (استئوفیتها) شود که به داخل کانال نخاعی نفوذ کرده و فضای آن را تنگ میکنند.
کاهش ارتفاع دیسکها
دیسکهای بین مهرهای مانند ضربهگیر عمل میکنند. با افزایش سن، این دیسکها آب و انعطافپذیری خود را از دست میدهند و نازک میشوند. این مسئله باعث میشود مهرهها به هم نزدیکتر شده و فضای کانال کاهش پیدا کند.
ضخامت لیگامان فلاووم
این لیگامان به حفظ پایداری ستون فقرات کمک میکند، اما ممکن است در اثر فرسایش و افزایش سن ضخیم و سفت شود و به داخل کانال نخاعی فشار وارد کند.
بیماریهای مادرزادی
افرادی که پس از تولد کانال نخاعی باریکتری دارند، ممکن است در سنین پایینتر یا در اثر فشارها و آسیبها علائم تنگی کانال را خود مشاهده کنند. این نوع تنگی، که با عنوان تنگی اولیه شناخته میشود، با افزایش سن و تغییرات دژنراتیو میتواند بدتر شود.
اختلالات استخوانی ژنتیکی
بیماریهایی مانند آکندروپلازی که نوعی اختلال در رشد استخوانها است، باعث کوتاهی قد و تغییر در ساختار استخوانی میشود. این اختلال تاثیر قابل توجهی روی کاهش فضای داخل کانال نخاعی دارد.
آسیبها و ضربهها
شکستگیها و ترکهای مهرهای در اثر تصادفات رانندگی یا زمین خوردن میتواند به کانال نخاعی فشار وارد کرده و فضای آن را تنگ کند. همچنین ضربههای شدید ممکن است باعث دررفتگی مهرهها شوند و فشار روی کانال نخاعی ایجاد کنند.
آسیبهای ناشی از حرکات تکراری
فعالیتهایی که نیاز به حرکات تکراری دارند، مانند کارهای سنگین یا ورزشهای خاص، میتوانند به مرور زمان به مهرهها و لیگامانها آسیب رسانده و باعث تنگی کانال شوند.
فتق یا بیرونزدگی دیسک
دیسکهای بین مهرهای ممکن است بر اثر افزایش سن یا فشارهای ناگهانی دچار بیرونزدگی شوند. این موضوع میتواند باعث فشار بر نخاع و ریشههای عصبی شده و فضای کانال نخاعی را کاهش دهد.
فتق دیسک کمر جزو بیماریهایی محسوب میشود که اکثر افراد با افزایش سن آن را تجربه میکنند.
بیماریهای التهابی و عفونی
بیماریهای التهابی و عفونی تهدید بزرگی برای سلامت انسانها هستند. زیرا این دسته از بیماریها قدرت تخریب دیگر بافت و اعضای بدن را نیز به مرور زمان دارند.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که التهاب مفاصل را به همراه دارد. این التهاب میتواند لیگامانها و بافتهای اطراف ستون فقرات را تحت تأثیر قرار دهد و باعث تنگی کانال شود.
عفونتهای ستون فقرات
این عفونتها میتوانند باعث التهاب و تورم در بافتهای ستون فقرات کمر شوند و فضای کانال نخاعی را تنگ کنند.
تومورها و کیستها
وجود برخی از تومورها و کیستها تهدید برای دیگر اعضای بدن هستند. هر چه این تودهها بزرگتر باشند، خطر بیشتری سلامت فرد را تهدید خواهد کرد.
تومورهای داخل کانال نخاعی
رشد تودههای خوشخیم یا بدخیم در ستون فقرات میتواند به کانال نخاعی فشار وارد کند و باعث تنگی شود.
متاستاز سرطانها
گاهی سرطانهایی از نقاط دیگر بدن به ستون فقرات متاستاز میدهند و باعث فشار بر کانال نخاعی میشوند.
این علل میتوانند به تنهایی یا بهصورت ترکیبی باعث تنگی کانال نخاعی شوند و شدت علائم و نوع درمان را تحت تأثیر قرار دهند. آگاهی از این جزئیات میتواند در تشخیص دقیق و درمان مناسب کمک بسیاری کند.
فیزیوتراپی تنگی کانال نخاعی
فیزیوتراپی تنگی کانال نخاعی یکی از روشهای غیر تهاجمی مهم در درمان این عارضه است که به کاهش درد، افزایش تحرک و بهبود کیفیت زندگی کمک میکند. این درمان بهویژه در مراحل اولیه یا پس از جراحی برای تسریع بهبودی مفید است.
افق روشن، فیزیوتراپی خوب در سعادت آباد تهران است که خدمات درمانی این عارضه را در اختیار بیماران قرار میدهد. برای مشاوره رایگان میتوانید فرم زیر را پر کنید تا در اولین فرصت متخصصین با شما تماس بگیرند. برخی از تکنیکها و روشهای رایج فیزیوتراپی برای تنگی کانال نخاعی عبارتند از:
- تمرینات تقویتی
- حرکات کششی
- حرکتدهی ستون فقرات
- آموزش وضعیت بدنی
- الکترو تراپی
- آب درمانی
- آموزش تحرک صحیح
- کاهش استرس بر روی اعصاب
به صورت کلی باید گفت فیزیوتراپی یک روش موثر و غیرجراحی است که میتواند به بهبود حرکت و کاهش درد در بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی کمک کند. این درمانها باید تحت نظر یک فیزیوتراپیست مجرب و با توجه به وضعیت خاص هر بیمار انجام شود.
بهترین درمان خانگی برای تنگی کانال کمر
برخی از افراد ممکن است ابتدا درمان خانگی برای تنگی کانال کمر را در اولویت قرار دهند. تغییر برخی از عادتهای مخرب و سبک زندگی در درمان بسیاری از بیماریها میتواند موثر باشد. این روشها عبارتنداز:
درمانهای خانگی و تغییرات در سبک زندگی میتوانند به کاهش علائم این بیماری کمک کنند و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشند. پیشنهاد میکنیم در صورت نیاز مقاله بهترین درمان خانگی برای تنگی کانال نخاعی را مورد بررسی قرار دهید.
بهترین دارو برای تنگی کانال نخاعی
داروهای بسیاری برای تنگی کانال نخاعی وجود دارد اما این نکته را در نظر داشته باشید که مصرف آنها بدون تجویز پزشک میتواند عوارض جبران ناپذیری برای فرد داشته باشد. پس توصیه میکنیم قبل از مصرف دارو ابتدا با پزشک مربوطه مشورت کنید.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
داروهایی از جمله ایبوپروفن و ناپروکسن برای کاهش درد و التهاب استفاده میشوند. این داروها معمولاً برای درد خفیف تا متوسط مناسب هستند و میتوانند به تسکین علائم کمک کنند. اما در موارد شدیدتر باید از داروهای قویتری تحت نظر پزشک استفاده شود.
مسکنهای قوی
هنگام درد بیشتر مسکن، تریامادول یا ترکیبات مشابه ممکن است تجویز شوند. این داروها معمولاً برای مدت کوتاه و تحت نظر پزشک مصرف میشوند.
داروهای شلکننده عضلات
داروهایی مانند سایکلوبنزاپرین برای کاهش اسپاسمهای عضلانی استفاده میشوند و میتوانند به بهبود حرکت کمک کنند.
داروهای ضد درد عصبی
داروهایی مثل گاباپنتین و پرگابالین میتوانند در کاهش درد ناشی از فشار عصبی موثر باشند، بهویژه در مواردی که درد به پاها منتشر میشود.
کورتیکواستروئیدها
تزریقهای اپیدورال کورتیکواستروئید میتواند در کاهش التهاب و درد در کوتاهمدت مفید باشد. این روش معمولاً برای بیمارانی که کاندیدای جراحی نیستند یا جراحی را به تعویق میاندازند، استفاده میشود.
هرچند داروها میتوانند به کاهش علائم کمک کنند، اما درمانهای غیردارویی مانند فیزیوتراپی، ورزشهای خاص و در موارد شدید، جراحی نیز باید در نظر گرفته شوند.
آمپول برای تنگی کانال نخاع
گاهی اوقات ممکن است درد افراد مبتلا به این عارضه به قدری زیاد باشد که پزشک آمپول برای تنگی کانال نخاع تجویز کند. در ادامه لیستی از برخی آمپولها را خواهیم آورد اما به هیچ عنوان بدون تجویز پزشک تزریق آن را پیشنهاد نمیکنیم.
تزریق اپیدورال استروئید
یکی از رایجترین روشهای درمانی برای تنگی کانال نخاعی است. این تزریق باعث کاهش التهاب اطراف ریشههای عصبی میشود و میتواند درد را تسکین دهد.
تزریق بلوک عصبی
در این روش، داروی بیحسی و ضدالتهاب به محل نزدیک اعصاب نخاعی تزریق میشود تا درد را مسدود کند و التهاب کاهش یابد.
داروهای ضد درد عضلانی یا استروئیدی
تزریق داروهای کورتیکواستروئید مثل دگزامتازون میتواند به عنوان یک درمان موقتی برای کاهش التهاب و درد شدید استفاده شود.
توجه داشته باشید که این تزریقات ممکن است تنها به عنوان درمانهای موقتی برای تسکین درد عمل کنند و نمیتوانند مشکل اصلی تنگی کانال نخاع را برطرف کنند. پزشک شما میتواند با توجه به شدت و شرایط بیماری، روشهای درمانی مناسبی را از جمله فیزیوتراپی تجویز کند.
نحوه خوابیدن تنگی کانال نخاعی
حتی نحوه خوابیدن در شبانه روز نیز میتواند روی تنگی کانال نخاعی تاثیر مثبت و منفی داشته باشد. بهترین حالت خواب برای افراد مبتلا به این عارضه خوابیدن به پهلو است. زیرا در این وضعیت بدنی ستون فقرات در حالت عادی بوده و تخت فشار قرار نمیگیرد. همچنین خوابیدن روی شکم بدترین حالت برای افرادی است که تنگی کانال نخاعی دارند. همچنین نحوه خواب قبل و بعد از عمل نیز متفاوت است که در مقاله نحوه خوابیدن تنگی کانال نخاعی به آن اشاره کردهایم.
پیاده روی برای تنگی کانال نخاع مفید است؟
پیادهروی برای افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی میتواند تأثیر مثبتی بر کاهش علائم و بهبود عملکرد ستون فقرات داشته باشد، البته به شرطی که به درستی و با احتیاط انجام شود. این فعالیت به عنوان یک ورزش کمفشار، به افزایش جریان خون به ناحیه ستون فقرات و کاهش التهاب کمک میکند، همچنین با تقویت عضلات حمایتکننده از ستون فقرات باعث بهبود ثبات و پشتیبانی بهتر از ناحیه نخاعی میشود.
پیادهروی باید با دقت برنامهریزی شود. برای مثال بهتر است شروع با جلسات کوتاهمدت بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه انجام شود و افزایش تدریجی مدت زمان پیادهروی به طوری که فرد به خستگی شدید یا تشدید درد نرسد، توصیه میشود. حفظ وضعیت بدنی صحیح از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ سر باید بالا، شانهها ریلکس و کمر صاف باشد تا از فشار اضافی به ستون فقرات جلوگیری شود.
انتخاب کفش مناسب و استفاده از سطوح صاف و نرم برای پیادهروی میتواند فشار وارده بر مفاصل و کمر را کاهش دهد. پیاده روی در سطحهای شیب دار اصلاً توصیه نمیشود همچنین در صورتی که درد یا بیحسی در پاها افزایش یابد، حتماً استراحت کوتاهی در طول پیادهروی انجام شود و در صورت لزوم از وسایل کمکی مانند عصا استفاده شود.
ورزش برای تنگی کانال نخاعی
در زیر جدول تمرینات ورزشی مناسب برای افرادی که به تنگی کانال نخاعی دچار هستند آورده شده است. این تمرینات میتوانند به کاهش علائم و بهبود حرکت کمک کنند. توجه داشته باشید که این تمرینات باید با مشورت پزشک یا فیزیوتراپیست انجام شود.
تمرین | توضیحات | مزایا |
کشش عضلات همسترینگ | کشش ملایم عضلات پشت ران پا، ایستاده یا نشسته. | کاهش فشار در ناحیه پایین کمر و افزایش انعطافپذیری عضلات پشت پا. |
کشش زانو به قفسه سینه | دراز کشیده روی زمین، زانوها را به سمت قفسه سینه کشیده و نگه دارید. | کشش عضلات پایین کمر و کاهش فشار روی عصبها. |
تقویت عضلات مرکزی (Core) | تمریناتی مانند پل یا پلانک برای تقویت عضلات شکم و پایین کمر. | تقویت عضلات حمایتکننده از ستون فقرات و کاهش فشار بر آن. |
تمرینات هوازی ملایم | پیادهروی، شنا، دوچرخهسواری یا استفاده از تردمیل با سرعت کم. | بهبود گردش خون، کاهش التهاب و درد، تقویت عمومی بدن. |
عوارض بعد از عمل تنگی کانال نخاع
جراحی برای درمان تنگی کانال نخاعی معمولاً در مواردی انجام میشود که درمانهای غیرجراحی مانند دارو، فیزیوتراپی و تزریقات نتوانند به طور مؤثر علائم بیماری را کاهش دهند.
این عمل برای کاهش فشار وارد بر نخاع یا ریشههای عصبی انجام میشود، اما به هر حال، ممکن است عوارضی بعد از عمل مشاهده شود که لازم است بیمار با آنها آشنا باشد.
درد و ناراحتی پس از عمل جراحی
یکی از شایعترین عوارض پس از جراحی تنگی کانال نخاعی، درد در ناحیه جراحی است که میتواند به دلایل مختلفی از جمله التهاب، اسپاسم عضلانی یا کشش بافتها ایجاد شود. گاهی اوقات این دردها به صورت موقت یا در برخی موارد طولانی مدت هستند. درد در اولین روزهای بعد از عمل ممکن است شدت بیشتری داشته باشد، اما پزشک با تجویز داروهای مسکن میتواند درد بیمار را تا حدی کاهش دهد.
عفونت
خطر عفونت در عملهای جراحی همیشه بیمار را تهدید میکند مخصوصاً جراحیهای نخاعی. این عفونتها ممکن است در محل برش جراحی، یا در ناحیه ستون فقرات و استخوانها ایجاد شوند. از علائم مهم عفونت میتوان به تب، قرمزی، تورم و ترشح از محل جراحی اشاره کرد. درمانهای آنتیبیوتیکی معمولاً در مراحل اولیه برای جلوگیری از گسترش عفونت در بدن انجام میشوند.
آسیب به نخاع یا ریشههای عصبی
آسیب به نخاع یا ریشههای عصبی یکی از بزرگترین خطرات جراحی نخاعی محسوب میشود که میتواند منجر به بروز مشکلات حرکتی یا حسی شود. این آسیبها گاهی بهصورت موقت هستند، اما در برخی موارد ممکن است مشکلات دائمی ایجاد کنند. در برخی از بیماران، آسیب عصبی میتواند باعث ضعف عضلانی، بیحسی، ناتوانی در حرکت اندامها یا مشکلات مربوط به کنترل ادرار و مدفوع باشد.
عدم موفقیت در عمل جراحی
در برخی موارد، جراحی ممکن است به اندازهای که انتظار میرود موفقیت آمیز نباشد. در این شرایط، علائم همچنان باقی مانده یا حتی بدتر میشوند. یکی از دلایل این امر ممکن است عدم کاهش کافی فشار بر نخاع یا ریشههای عصبی باشد. در چنین مواقعی، ممکن است نیاز به جراحی مجدد یا روشهای درمانی دیگر باشد.
لخته خون و آمبولی
لخته خون یکی از عوارض بالقوه جدی در هر جراحی است. این لختهها میتوانند از محل جراحی جدا شده و وارد جریان خون شوند. حرکت آنها به سمت ریهها یا سایر اندامهای حیاتی بدن میتواند جان بیمار را به خطر بی اندازد. به همین دلیل، پزشکها از داروهای رقیقکننده خون و اقدامات پیشگیرانه مانند استفاده از جورابهای فشاری یا حرکات مخصوص جلوگیری از ایجاد لخته خون استفاده میکنند.
مشکلات حرکتی
کاهش دامنهی حرکت مفاصل، ضعف عضلانی یا ناتوانی حرکت در اندامها پس از عمل جراحی طبیعی است. این مشکلات ممکن است ناشی از آسیبهای جزئی به ساختارهای عصبی یا به دلیل تغییرات در نحوه اتصال ستون فقرات به یکدیگر باشد.
در این شرایط استفاده از روشهای درمانی در فیزیوتراپی توصیه میشود. افق روشن، فیزیوتراپی در سعادت آباد تهران است که با کمک متخصصین خود و مجهزترین دستگاهها کلیه خدمات مربوط به فیزیوتراپی بعد از عمل تنگی کانال نخاعی را در اختیار مراجعه کنندگان قرار میدهد.
بازگشت علائم بیماری
با انجام عمل جراحی هیچ تضمینی برای رفع همه علائم وجود ندارد. بازگشت علائم ممکن است ناشی از عواملی مانند تغییرات در وضعیت بدن، فشار دوباره بر نخاع، یا مشکلات دیگری مانند تغییرات دژنراتیو در ستون فقرات باشد.
جراحی برای درمان تنگی کانال نخاعی میتواند به طور مؤثری علائم را کاهش دهد، اما مهم است که بیمار از خطرات و عوارض احتمالی پس از جراحی آگاه باشد. مراجعه به پزشک، استفاده از درمانهای حمایتی، و انجام فیزیوتراپیهای مناسب پس از عمل میتواند به کاهش عوارض کمک کند و نتایج بهتری را برای بیمار به ارمغان آورد. همچنین روشهای غیر تهاجمی به افزایش دامنه حرکتی کمک بسیاری میکند.
مراقبت بعد از عمل تنگی کانال نخاع کمر
اگر جراحی موفقیت آمیز باشد اما مراقبتهای بعد از آن به شکل درستی انجام نشود، احتمال بازگشت علائم بیماری افزایش پیدا میکند.
عمل جراحی تنگی کانال نخاعی کمر بسیار مهم و حیاتی هستند تا بهبودی سریعتر، کاهش خطر عوارض و بازگشت به زندگی روزمره به صورت ایمن تضمین شود. در اینجا به توضیحات دقیقتر و تخصصیتری در خصوص مراقبتهای پس از عمل اشاره خواهیم کرد.
استراحت و خودداری از فعالیتهای سنگین
در هفتههای اول پس از عمل، بهتر است بیمار استراحت مطلق داشته باشد. انجام فعالیتهای سنگین مانند حمل اشیاء، چرخشهای سریع در ناحیه کمر و خم شدنهای شدید اکیداً ممنوع است. این اقدامات میتوانند فشار بسیاری بر روی ستون فقرات وارد کنند و باعث مشکلات بعدی شوند. البته بیمار باید طبق دستور پزشک، به تدریج تحرکات خود را افزایش دهد. اما به مرور زمان این تحرکات باید انجام شود.
کنترل درد
درد یک مسئله طبیعی پس از عمل است. اکثر بیماران پس از جراحی درد را حس میکنند به همین دلیل پزشک داروهای مسکن تجویز میکند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، داروهای مخدر یا داروهای مسکن ضعیفتر مانند استامینوفن میتوانند برای کاهش درد کمککننده باشند. در صورت بروز درد شدید یا غیرقابل تحمل، دارو مصرف نکنید و سریعاً به متخصص مربوطه مراجعه کنید.
مراقبت از محل جراحی
اگر پس از عمل، به خوبی از زخم مراقبت نشود، عفونت در بدن اجتناب ناپذیر است. ممکن است پزشک توصیه کند که برای چند روز از پانسمانهای مخصوص استفاده کنید. همچنین، مراقبت از محل جراحی شامل شست و شوی دستها قبل از تماس با زخم و مشاهده هرگونه علائم عفونت (قرمزی، تورم، تب یا ترشح) میشود.
فعالیتهای فیزیکی و فیزیوتراپی
برای بازگشت دامنه حرکتی مفاصل پس از عمل فیزیوتراپی لازم و ضروری است. این روشهای درمانی غیر تهاجمی برای تقویت عضلات شکمی و پشتی به منظور کاهش فشار بر روی ستون فقرات و تقویت عملکرد حرکتی طراحی میشوند. فیزیوتراپی میتواند شامل تمرینات کششی و تقویتی خاص باشد که موجب بهبود انعطافپذیری و قدرت عضلانی در ناحیه کمر و ستون فقرات میشود. در ابتدا تمرینات ساده آغاز میشود و به تدریج شدت آنها افزایش پیدا میکند.
استفاده از وسایل کمکی
در هفتههای اول پس از عمل، استفاده از ابزارهای کمکی مانند کمربند طبی یا پشتیهای مخصوص ممکن است توصیه شود. این وسایل به حفظ وضعیت صحیح بدن و کاهش فشار اضافی بر روی ستون فقرات کمک میکنند.
پیشگیری از عوارض جانبی
عوارض پس از جراحی تنگی کانال نخاعی میتواند شامل عفونتهای زخم، لختگی خون یا آسیب به اعصاب باشد. پزشک معمولاً داروهای پیشگیرانه مانند رقیقکنندههای خون و آنتیبیوتیکها را تجویز میکند تا از بروز این مشکلات جلوگیری شود. همچنین، فعالیتهای کششی و تنفسی میتوانند به جلوگیری از تشکیل لختههای خون کمک کنند.
کنترل وزن و تغذیه مناسب
رژیم غذایی مناسب برای افراد سالم ضروری است، بیماران که جای خود را دارند. برنامه غذایی وزن را کنترل کرده و مانع از فشار اضافی به ستون فقرات میشود. تغذیه مناسب که شامل پروتئینها، ویتامینها و مواد معدنی ضروری است، به ترمیم بافتهای آسیبدیده کمک میکند. مصرف کافی کلسیم و ویتامین D نیز برای تقویت استخوانها ضروری است.
وضعیت بدن
بعد از جراحی، وضعیت بدن باید طوری باشد که مانع از فشار اضافی روی کمر شود. وضعیت صحیح بدن موقع ایستادن، نشستن و خوابیدن اهمیت بسیاری دارد. به عنوان مثال، موقع نشستن باید از صندلیهای ارگونومیک با پشتی مناسب استفاده شود و هنگام خوابیدن، استفاده از تشکهای سفتتر توصیه میشود.
مراجعه به پزشک
بیمار باید طبق دستور پزشک برای پیگیریهای بعدی مراجعه کند. این معاینات شامل ارزیابی سلامت ستون فقرات، بررسی نتایج تصویربرداری مانند MRI، رادیوگرافی، و ارزیابی توان حرکتی میباشد. این پیگیریها به پزشک کمک میکند تا روند بهبودی بیمار را تحت نظر قرار دهد و مشکلات احتمالی را به موقع شناسایی کند.
آماده شدن برای بازگشت به زندگی روزمره
پس از گذشت مدت زمانی از عمل، بیمار میتواند به تدریج فعالیتهای روزمره خود را شروع کند. این فرآیند باید تحت نظارت پزشک و قدم به قدم انجام شود. فعالیتهایی مانند رانندگی، بازگشت به محل کار یا انجام ورزشهای سبک میتوانند بعد از چند هفته و با توجه به وضعیت بیمار مجاز شوند.
رعایت دقیق این نکات میتواند باعث تسریع بهبودی، کاهش خطر عوارض و بازگشت ایمن به فعالیتهای روزانه شود.
عمل تنگی کانال نخاع چند ساعت طول میکشد؟
عمل جراحی تنگی کانال نخاعی معمولاً بین ۱ تا ۳ ساعت طول میکشد، اما زمان دقیق بستگی به عوامل مختلفی دارد از جمله موارد زیر دارد:
نوع جراحی: در جراحیهایی که صرفاً برای حذف فشار روی تنگی کانال انجام میشود زمان ممکن است کوتاهتر باشد، اما اگر عمل پیچیدهتری مانند فیوژن ستون فقرات یا نصب پروتز انجام شود، ممکن است زمان جراحی بین 2 الی 4 ساعت زمان بر باشد.
شرایط جسمی بیمار: اگر بیمار مشکلات پزشکی دیگری داشته باشد یا در حین جراحی مشکل خاصی رخ دهد، ممکن است زمان جراحی طولانیتر شود.
مهارت و تخصص جراح: هر چقدر پزشک مهارت و تخصص بالاتری داشته باشد نه تنها زمان عمل کمتر خواهد شد بلکه میزان موفقیت عمل نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
در بیشتر موارد، جراح ابتدا نیاز به ارزیابی کامل وضعیت بیمار دارد و پس از آن تصمیمگیری برای مدت زمان جراحی میشود.
گامهای مؤثر در کاهش درد و التهاب تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی یکی از مهمترین مشکلات سیستم عصبی و ستون فقرات است که اکثر افراد به دلایل مختلف در بازه سنی 50 به بالا با آن دست و پنجه نرم میکنند. اما اگر افراد عادات ناسالمی در زندگی روزمره داشته باشند ممکن است در سن جوانی نیز این عارضه را تجربه کنند.
از علائم هم تنگی کانال نخاع میتوان به گزگز و بی حسی دست، پاها و باسن اشاره کرد. از طرفی افراد مبتلا به این بیماری کم کم دامنه حرکتی خود را از دست میدهند. در برخی موارد بیماری با استفاده از روشهای خانگی یا فیزیوتراپی درمان میشود. اما اگر شرایط جسمی بیمار وخیم باشد ناچار باید آخرین راه یعنی عمل جراحی انجام شود. پس از جراحی برای افزایش دامنه حرکتی، قدرت مفصل و عضلات استفاده از روشهای درمانی غیر تهاجمی پیشنهاد میشود.
اگر به این عارضه دچار هستید نگران نباشید، کافی است گوشی تلفن خود را بردارید و با شماره 02188686800 تماس بگیرید و به صورت رایگان با متخصصین فیزیوتراپی افق روشن در ارتباط باشید. همچنین میتوانید سوالات خود را مطرح کنید. قطعاً در اولین فرصت متخصصین پاسخگو خواهند بود.
سوالات متداول
اگر تنگی کانال نخاعی درمان نشود چه میشود؟
عدم درمان به موقع تنگی کانال نخاعی باعث آسیب به ستون فقرات میشود. از طرفی تنگی کانال و فشار ستون فقرات میتواند به نخاع و ریشههای عصبی نیز آسیب جدی وارد کند. در این صورت حس و حرکت بیمار از دست میرود. برای مثال فرد دچار اختلال و عدم توانایی در راه رفتن میشود. همچنین از پیامدهای منفی دیگر این عارضه میتوان به بی اختیاری در ادرار و مدفوع اشاره کرد.
آیا پیاده روی برای تنگی کانال نخاعی خوب است؟
پیاده روی برای افرادی که با تنگی کانال نخاعی دست و پنجه نرم میکنند خوب است به شرطی که از سطح صاف و کفش مناسب استفاده شود. در شروع بین 10 الی 15 دقیقه پیاده روی پیشنهاد میشود. پس از مدتی با توجه به شرایط جسمی خود میتوان زمان پیاده روی را افزایش داد.
آیا تنگی کانال نخاعی خطرناک است؟
تنگی کانال نخاعی میتواند خطرناک باشد، بهویژه اگر بهموقع درمان نشود. این بیماری در موارد شدیدتر، ممکن است منجر به مشکلات دائمی حرکتی و عصبی شود که نیاز به معاینه فوری پزشک و گاهی عمل جراحی دارد.
تنگی کانال نخاعی کی باید عمل شود؟
اگر روشهای درمان خانگی، دارویی و فیزیوتراپی موثر نبود و شاهد افزایش علائمی مانند گزگز و بی حسی در دست، پاها، باسن، درد سیاتیک، کاهش دامنه حرکتی و… بودیم باید از گزینه آخر یعنی عمل جراحی استفاده شود.
آیا تنگی کانال نخاعی با لیزر درمان میشود؟
استفاده از روشهای غیر تهاجمی در فیزیوتراپی مانند لیزر تراپی به کاهش فشار در تنگی کانال نخاعی کمک میکند. این روش بهبود عملکر عصبی را با خود به همراه دارد.