سوالات متداول فیزیوتراپی

پروسه درمانی فیزیوتراپی جهت ترمیم بافت آسیب دیده و بازگشت فرد به زندگی نرمال در نظر گرفته می‌شود. تعداد جلسات فیزیوتراپی بسته به نسخه پزشک متخصص و همچنین تشخیص فیزیوتراپیست متفاوت می‌باشد. هرچند که عموما در اغلب آسیب‌ها به طور متوسط دوره درمانی 10 تا 15 جلسه ای فیزیوتراپی کفایت می‌کند اما در برخی آسیب‌های خفیف‌تر ممکن است تعداد جلسات به 5 جلسه نیز کاهش یا برعکس، در آسیب‌های شدید به منظور بهبود حداکثری بیمار و همچنین کاهش احتمال بازگشت بیماری، جلسات درمانی بیشتر، به صورت متوالی یا با فاصله زمانی (هفته‌ای 1 یا 2 بار) ادامه خواهد یافت. در آسیب‌های شدید یا مزمن ممکن است بیمار به 20 الی 30 جلسه فیزیوتراپی نیاز داشته باشد. در نظر داشته باشید هرچه بیماری یا آسیب کهنه‌تر باشد پروسه درمان و بهبود طولانی‌تر و دشوارتر خواهد بود. بنابراین هرچه زودتر برای درمان فیزیوتراپی اقدام کنید نتیجه بهتری خواهید گرفت. همچنین آسیب‌هایی که در آن سیستم اعصاب مرکزی مختل شده باشد (مانند سکته مغزی) احتیاج به دوره درمان و توانبخشی طولانی نسبت به بقیه آسیب‌ها خواهد داشت. این نکته قابل توجه را در نظر داشته باشید که با نادیده گرفتن یک آسیب یا انجام درمان اشتباه ممکن است هرگز مشکلتان به طور کامل بهبود نیابد و دچار نتایج جبران ناپذیر شوید.
مدت زمان هر جلسه درمانی عموما بین 30 تا 120 دقیقه متغیر می‌باشد و بسته به نوع خدماتی که قرار است بیمار دریافت نماید متفاوت می‌باشد. همچنین برای جلسه اول حدود 15 دقیقه زمان برای ارزیابی اولیه بیمار به صورت مجزا باید در نظر گرفته شود.

به دلیل اینکه درمان فیزیوتراپی ازانواع درمان‌های موجود نظیر تزریق‌ها و عمل‌های جراحی و حتی دارو‌درمانی، ایمن‌تر و غیر تهاجمی می‌باشد، می‌تواند روش درمانی مناسبی برای درمان انواع بیماری های اسکلتی-عضلانی و عصبی باشد. همچنین این روش، جایگزین و پیشگیری کننده از بسیاری از جراحی ها می‌باشد که می‌توانستند برای بیماران و سیستم درمانی کشور‌ها بسیار پر هزینه باشد.
فیزیوتراپی در اختلالات و بیماری‌های بی‌شماری قابل انجام است که ممکن است با یکسری از آنها آشنایی نداشته باشید اما می‌تواند اثر بخشی مناسبی در درمان آن بیماری داشته باشد.

  • انجام فیزیوتراپی پس از شکستگی‌ها و دررفتگی‌ها
  • پس از جراحی‌های ارتوپدی و قفسه‌ی سینه
  • آرتروز مفصلی
  • اسپاسم‌های عضلانی
  • بیرون زدگی دیسک‌های بین مهره‌ای و تنگی کانال نخاعی
  • پارگی تاندون، مینیسک،رباط و…
  • تاندونیت‌ها و بورسیت‌ها
  • اختلالات مادرزادی مانند تورتیکولی و دررفتگی مادرزادی مفصل ران
  • اختلالات ستون فقرات مانند کایفوز (قوزپشتی)، گودی بیش از حد کمر(هایپر لوردوز)، اسکولیوز(انحرافات جانبی ستون فقرات) و گردن به جلو (FHP) و…
  • اختلالات لگنی
  • اختلالات اسکلتی اندام‌ها مانند زانو‌ی پرانتزی و ضربدری، صافی کف پا و هالوس والگوس (انحراف شست پا) و…
  • چسبندگی‌های بافت نرم و فاسیا
  • انگشت ماشه ای (Trigger finger)
  • قفل شدن مفصل فکی و دررفتگی‌های مکرر آن
  • سردرد های گردنی (Cervicogenic headache)
  • پوکی استخوان
  • بعضی اختلالات مربوط به گوش
  • بی اختیاری های مربوط به ضعف عضلات کف لگن

 

اعصاب مرکزی
سکته مغزی (CVA)
فلج مغزی (CP)
ام اس (MS)
پارکینسون
گیلن باره
اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)
فلج عصب صورت Bell’s palsy
آسیب طناب نخاعی (SCI)
تومور‌های مغزی و نخاعی
هیدروسفالی
زونا (هرپس زوستر)

اعصاب محیطی
تنگی تونل کارپال (CTS)
درگیری عصب در ناحیه قفسه سینه TOS
قطع یا آسیب عصب در ناحیه اندام فوقانی و تحتانی Erb palsy
آسیب عصب سیاتیک
نوروپاتی ها
فیزیوتراپی در بیماری‌های روماتیسمی
فیزیوتراپی در پوکی استخوان و استخوان‌های جوش نخورده
فیزیوتراپی در بی‌اختیاری‌ها و احتباس‌ها
فیزیوتراپی قلبی-عروقی
فیزیوتراپی تنفسی
فیزیوتراپی اطفال
فیزیوتراپی در بارداری و پس از زایمان
فیزیوتراپی در آسیب‌های ورزشی
فیزیوتراپی پس از سوختگی‌ ها
فیزیوتراپی در انواع سردرد‌ها
فیزیوتراپی در مشکلات سالمندی

فیزیوتراپی در خانه مناسب افرادی می‌باشد که به هر دلیل امکان مراجعه به کلینیک‌های فیزیوتراپی یا بیمارستان‌ها برایشان مقدور نمی‌باشد. در چنین شرایطی فیزیوتراپیست برای انجام معاینه و درمان بیمار به منزلشان خواهد رفت. لازم است بدانید تجهیزات و دستگاه‌های لازم برای انجام فیزیوتراپی در منزل توسط فیزیوتراپیست به منزل آورده می‌شود.

فیزیوتراپی در منزل برای افرادی که به دلایلی چون جراحی و یا آسیب‌های شدید دچار محدودیت حرکتی هستند، سالمندانی که امکان جابه‌جایی ندارند و یا دچار بی‌اختیاری‌ها هستند، بیماران سکته مغزی و یا ام اس و… بسیار مناسب است. یک فیزیوتراپیست مجرب می‌تواند با توجه به شرایط منزل بیمار و با هدف دستیابی هر چه بیشتر بیمار به استقلال فردی خود توصیه ها و آموزش های لازم را به بیمار و خانواده اش ارائه نماید.

انجام فیزیوتراپی در منزل مزایای خود را نیز به‌همراه دارد ازجمله اینکه برنامه زمانی فیزیوتراپی بر اساس برنامه زمانی شما تعین خواهد شد. همچنین تمرینات دقیقا در منزل شما و جایی به شما آموزش داده می‌شوند که قرار است آنها را انجام دهید و موضوع دیگر اینکه بدون نیاز به رفت و آمد، دوره نقاهت خود را به خوبی سپری خواهید کرد و هم در هزینه (حمل و نقل) صرفه جویی خواهید کرد.

بیمارانی که ریسک آسیب مجدد برای آن‌ها بالاست، لازم است درمان در منزل را به عنوان الویت درمان در نظر بگیرند.

فیزیوتراپی یکی از رشته‌های شاخه ی توانبخشی می‌باشد که با توجه به غیرتهاجمی و ایمن بودن و بار مالی کمتر نسبت به عمل‌های جراحی از اهمیت و جایگاه به سزایی در نظام سلامت برخوردار است. فیزیوتراپی در شاخه های متعددی از درمان نقش دارد، از جمله:

  • ارتوپدی
  • نورولوژی
  • روماتولوژی
  • قلب و عروق
  • ریه
  • زنان و زایمان
  • اطفال
  • بی اختیاری‌ها و مشکلات گوارشی
  • پس ازجراحی‌های ترمیمی و سوختگی‌ها و …

مهم ترین هدف فیزیوتراپی بهبود کیفیت زندگی و افزایش سطح عملکرد فرد و همچنین ارتقاء سلامت کلی جامعه می‌باشد. اما با توجه به نوع مشکل می‌تواند به طور اختصاصی روی هر یک از موارد زیر تاثیر گذار باشد:

  • افزایش دامنه حرکتی
  • کاهش درد و التهاب
  • کاهش ورم و ادم
  • جلوگیری از ضعیف شدن عضلات (بروز آتروفی) و تقویت بیشتر آنها
  • اصلاح پاسچر بدن
  • افزایش انعطاف پذیری
  • جلوگیری از بیماری‌های پیشرونده و وابسته به سن از جمله آرتروز‌ها
  • کاهش اسپاسم و گرفتگی‌های عضلانی
  • افزایش کارایی سیستم قلبی عروقی و ریوی
  • تسریع در روند ترمیم بافت
  • افزایش مهارت‌های حرکتی و تعادل و در نتیجه ارتقاء کنترل حرکتی.
  • آموزش نحوه ی صحیح استفاده از اندام آسیب دیده در زندگی روزمره جهت جلوگیری از بازگشت آسیب.
  • روش‌های درمانی که بنیان علمی داشته و توسط فیزیوتراپیست متخصص قابل مدیریت بوده و نتایج آن ثبت می‌شود مدالیته محسوب می‌شود که می‌تواند توسط فیزیوتراپیست در درمان بکار گرفته شود.
  • فارادیک (Faradic)
  • فانکشنال فارادیک (Functional Faradic)
  • تنسTENS) )
  • آی دی سیIDC) )
  • اف ای اس(FES)
  • لیزرLaser) )
  • یونتوفورزیسIontophorsis) )
  • اینترفرنشیال(Interferential)
  • هات پکHP (Hot Pack)
  • ای پی اسAPS) )
  • مادون قرمزIR (Infrared)
  • دیا داینامیک(Dia Dynamic)
  • شاک ویو (Shock Wave)
  • آیسIce) )
  • بیوفیدبک (Biofeedback)
  • مگنت تراپی(Magnet)
  • ویبریشن(Vibration)
  • اولتراسوندUS (Ultrasound)
  • میکروویو دیاترمیMWD (Microwave Diathermy)
  • دیاترمی موج کوتاهSWD (Short Wave Diathermy)
  • پارافین
  • ماورای بنفش UV (Ultraviolet)
  • بادکش (Vacuum)
  • ماساژ (Massage)
  • درمان‌های دستی(Manual Therapy)
  • کشش یا ترکشن (Traction)
  • تیلت تیبل (Tilt Table)
  • سی پی ام CPM (Continuous passive motion)
  • آیینه
  • پارالل
  • دوچرخه ثابت
  • تردمیل
  • ست‌های وزنه تمرینی
  • توپ‌های تمرین درمانی (medicine ball)
  • صندلی کوادر
  • گونیامتر
  • انواع اسپیلنت بریس و باند‌های کششی
  • شاقول
  • وای بالانس (Y balance)
  • پد اسکوپ
  • ترمومتر
  • چکش رفلکس

در نسخه تجویز شده توسط پزشک متخصص تعداد جلسات مورد نیاز، عضو مورد نظر جهت درمان و دستگاه‌ها و خدمات لازم در درمان بیمار نوشته شده است همچنین بیماران برای استفاده از خدمات بیمه‌ای در کلینیک‌های فیزیوتراپی نیاز است نسخه‌ای از پزشک متخصص داشته باشند. البته مراکز فیزیوتراپی می‌توانند  بیمار را ارزیابی نمایند و به آنها مشاوره درمانی بدهند که ارزیابی و معاینه‌ی دقیق آنها می‌تواند در بهبود بیمار نقش مهمی داشته باشد چراکه ممکن است گاهی اوقات خطایی در تجویز نسخ فیزیوتراپی رخ دهد. عضو یا خدماتی که مناسب بیمار نیست و گاها ممکن است برای بیمار عوارضی در پیش داشته باشد در نسخه آورده شود، در این صورت فیزیوتراپیست پس از ارزیابی و گرفتن گزارش کامل مشکل از بیمار، او را به پزشک متخصص جهت اصلاح نسخه ارجاع خواهد داد.

اشعه ایکس و ام‌آر‌آی می‌تواند در مورد وضعیت فعلی بافت‌های بدن شما به پزشک متخصص اطلاعات مفید و موثری ارائه دهد که می‌تواند در کنترل، درمان و بهبود به موقع عارضه‌ها کمک کند. از جمله اینکه آیا استخوانی در اندام شما دچار شکستگی شده است یا خیر؟ آزمایشات تشخیصی مانند عکس x-ray، MRI یا نوار عصب عضله می تواند قبل از تجویز فیزیوتراپی، توسط پزشک به بیمارتوصیه شود. ولی ممکن است نیازی به هیچ کدام نباشد و مشکل بیمار بدون انجام این آزمایشات و فقط طی ارزیابی و گرفتن تست های تشخیصی بالینی از بیمار توسط پزشک متخصص و فیزیوتراپیست به طور قطعی تشخیص داده شود. متخصص فیزیوتراپی با معاینه بالینی دقیق، دامنه حرکتی و قدرت شما را می‌سنجد، همچنین با ارزیابی دقیق نحوه راه رفتن، وضعیت فیزیکی و حرکتی شما می‌تواند به تعیین یک روش درمانی دقیق و صحیح برای بهبود وضعیت شما کمک کند. به علاوه او با این کار قادر است نشانه‌ها و علائم خطرناک را تشخیص دهد و می‌تواند شما را به پزشک متخصص ارجاع داده تا عکس، MRI و یا حتی آزمایش‌های تشخیصی دقیق‌تر و پیشرفته‌تری برای تعیین دلیل علائم شما مشخص شود.
فیزیوتراپی یکی از روش‌های بی‌ضرر و ایمن به شمار می‌رود و هیچ ضرری برای بیمار نخواهد داشت. فیزیوتراپی به صورت روتین ممکن است تا 20 جلسه انجام پذیرد. در موارد خاص مانند بیماری‌های مربوط به سیستم عصبی که احتیاج به دوره‌ی توانبخشی طولانی مدتی دارد جلسات فیزیوتراپی ممکن است تا شش ماه یا بیشتر پس از بروز عارضه، ادامه داشته باشد که نه تنها بدون عوارض بوده بلکه انجام دوره‌ی کامل آن در حداکثر بهبود بیمار نقش مهمی ایفا می‌کند. لازم به ذکر است برای بیمارانی با بیماری‌های زمینه‌ای یا بیماری‌های خاص در انجام فیزیوتراپی بیش از 20 جلسه در یک دوره‌ زمانی محدود بهتر است از پزشکی که بیماری فرد را تحت نظر دارد مشورت گرفته شود.
حین مراجعه برای درمان فیزیوتراپی لباس‌های راحت و گشاد بپوشید تا بتوانید به راحتی لباس را از روی ناحیه‌ای که قرار است معاینه شود و تحت درمان قرار گیرد کنار بزنید. همچنین برای روزهای سرد بهتر است یک لباس اضافه برای پوشیدن در کلینیک به همراه داشته باشید و پس از اتمام کار آن را عوض کرده و لباس دیگری بپوشید. چرا که در زمان فیزیوتراپی ممکن است لباس شما توسط پدهای الکتروتراپی خیس شود و در محیط خارج از فیزیوتراپی باعث اذیت شدن ناحیه تحت درمان و سرما خوردن شما شود.

گاهی ممکن است بعضی از روش های درمانی در فیزیوتراپی همراه با درد باشد که حتما قبل از شروع درمان، فیزیوتراپیست با تجربه و ماهر در مورد نحوه عملکرد دستگاه و احساس دردی که ممکن است بیمار تجربه کند به او توضیحات لازم را می‌دهد. یکی از دستگاه‌هایی که می تواند باعث درد شود دستگاه شاک ویو (shock wave ) است که اکثرا برای رفع خار پاشنه مورد استفاده قرار می‌گیرد. دستگاه شاک ویو از طریق ارسال پالس‌های قوی و سریع انرژی بر روی ناحیه تحت درمان باعث ایجاد تحریکات مکانیکی ریز و متمرکز در بافت می‌شود و طی درمان ممکن است بیمار کمی درد داشته باشد. اما اکثر دستگاه ها و خدمات فیزیوتراپی دردناک نبوده و حتی ابتدای جلسه از بیمار خواسته می‌شود که در صورت احساس درد و ناراحتی حین انجام خدمات، حتما به تراپیست گزارش دهد تا علت بروز درد را برطرف نماید. مخصوصا هنگام انجام الکتروتراپی بیمار اصلا نباید احساس درد و ناراحتی داشته باشد و میزان جریان الکتریکی باید در حدی باشد که حس خوشایندی برای بیمار بوجود آورد.
گاهی نیاز است برای بدست آوردن دامنه ی حرکتی یا کاهش درد از تکنیک های دستی و یا سوزن خشک (dry needling) و یا دیگر تکنیک‌ها استفاده شود که ممکن است برای بیمار کمی دردناک باشد اما بهبود علائم پس از این خدمات بسیار سریع و موثر می‌باشد.
لازم به ذکر است که بعضی از بیماران در دو یا سه جلسه ی اول فیزیوتراپی احساس تحریک شدن و افزایش درد در ناحیه را خواهند داشت که این حالت می‌تواند به دلیل عادت نداشتن به جریان‌های برق به وجود می‌آید و نگران کننده نخواهد بود چرا که بعد از چند جلسه بیمار به روند درمان عادت کرده و علائم بیماری به مرور کم خواهند شد.
در بعضی از بیماری‌ها مثل روماتیسم و حین شیمی درمانی و همچنین پس ازعمل‌های جراحی لازم است که بیمار قبل از انجام درمان فیزیوتراپی با پزشک متخصص خود مشورت نماید تا مشکل خاصی ایجاد نشود.

استفاده از دستگاه های فیزیوتراپی توسط افراد غیر متخصص می‌تواند باعث تحریک و ایجاد التهاب در ناحیه تحت درمان شود. همچنین در صورت آموزش ناصحیح تمرینات ورزشی به بیمار و انجام درمان های دستی توسط افراد غیر متخصص در زمینه ی فیزیوتراپی، بیمار دچار مشکلات بیشتری خواهد شد و علائم بیماری تشدید می شود و عوارضی مانند افزایش درد و التهاب، اسپاسم عضلانی، حتی پارگی تاندون و رباط و… را ممکن است در پی داشته باشد. با توجه به این موضوع حتما جهت انجام فیزیوتراپی به متخصص فیزیوتراپی مراجعه نمایید و از انجام خدمات فیزیوتراپی توسط افراد غیر متخصص و سودجو اجتناب نمایید. این مواد بیشتر در خدمات فیزیوتراپی در منزل دیده می‌شود که افرادی بدون مدرک فیزیوتراپی ممکن است در حد تکنسین آموزش دیده باشند و خود را به عنوان فیزیوتراپیست متخصص معرفی کرده و سلامتی بیمار را به خطر بیاندازند. لازم است همیشه قبل از انجام درمان از درمانگر بخواهید که کارت نظام پزشکی خود را به شما نشان دهد. اگر خدمات فیزیوتراپی توسط افراد ماهر و متخصص انجام شود نه تنها عوارضی در پی نخواهد داشت، بلکه می‌تواند به عنوان یک روش درمان ایمن و بدون ضرر به بهبود مشکل بیمار کمک نماید. علاوه بر این با انجام فیزیوتراپی، انجام خیلی از روش های تهاجمی مانند جراحی که دارای عوارض جانبی و هزینه زیاد هستند به حداقل می‌رسد.

اگر مواردی از این قبیل وجود داشته باشد فیزیوتراپی تا زمان ثابت شدن علائم بهتر است که انجام نشود:

  • خونریزی غیرقابل کنترل
  • رماتیسم شدید کنترل نشده
  • استفاده از بعضی دستگاه‌ها مانند مگنت در زنان باردار و افرادی که از باتری قلبی استفاده می‌کنند یا مبتلا به تومورهای بدخیم ممنوع می باشد.
  • درفیزیوتراپی تنفسی لازم است که به شکستگی دنده‌ها و مهره‌های پشتی و یا پوکی استخوان و افزایش فشار مغزی توجه داشت.

در صورت داشتن بیماری های خاص، جهت انجام فیزیوتراپی حتما از پزشکی که بیماری شما را تحت نظر دارد مشورت بگیرید.